Vi khuẩn gây hội chứng đốm trắng ở trên tôm 

Tôm bị đốm trắng có nhiều nguyên nhân từ môi trường hoặc do vi khuẩn, virus. Mỗi tác nhân gây bệnh có những đặc điểm khác nhau và phương án điều trị khác nhau. Hãy cùng Vi Sinh Sundo tìm hiểu vi khuẩn gây hội chứng đốm trắng ở trên tôm và phương án phòng ngừa, hỗ trợ kịp thời.

Các nguyên nhân gây hội chứng đốm trắng trên tôm

Nguyên nhân bệnh đốm trắng từ môi trường

Nguyên nhân là do trong khâu cải tạo ao, người nuôi đã bón một lượng lớn vôi làm độ pH tăng cao kéo dài, thường đo pH cao hơn 8, có khi lên đến 8,7. Hàm lượng Ca2+ và Mg2+ trong nước cao. Tôm hấp thu nhiều các chất này làm xuất hiện các đốm trắng (đốm vôi) trên phần vỏ đầu ngực hoặc phần sống lưng. Tôm không có hiện tượng tấp bờ, tôm vẫn khỏe mạnh, ăn đều. Tuy nhiên kỳ lột xác chậm hơn bình thường, dẫn đến tôm sinh trưởng chậm.

Để khắc phục trường hợp này có thể thay nước để làm giảm hàm lượng Ca2+ và Mg2+ (giảm độ cứng của nước).  Kiểm soát pH ở ngưỡng lý tưởng 7,5 – 7.8. Không bón vôi quá liều, cho tôm ăn đầy đủ chất dinh dưỡng và kích thích lột xác bằng các hỗn hợp khoáng để lột bỏ lớp vỏ bị đốm trắng đi. 

Nguyên nhân bệnh đốm trắng từ vi khuẩn BWSS

Tôm bị bệnh đốm trắng do vi khuẩn Bacterial White Spot Syndrome – BWSS, được cho là thuộc họ Bacillaceae. Tôm nhiễm bệnh sẽ có các đốm trắng mờ đục hình tròn nhỏ ở giữa rỗng, đốm trắng phân bố rải rác khắp cơ thể nhưng mật độ ít hơn các đốm do virus WSSV gây ra. Có trường hợp lớp vỏ tôm bị ăn mòn và mất màu sắc đặc trưng. Các đốm trắng thường chỉ ở phía ngoài vỏ, ít gây hại đến các mô bên trong.

Khi tình trạng bệnh nhẹ, tôm vẫn ăn mồi nhưng lột vỏ chậm lại, chậm lớn. Số tôm bệnh nặng sẽ chết rải rác. Gần như toàn bộ tôm sẽ bị đóng rong và mang bị bẩn. Khi phát hiện những dấu hiệu trên nên soi chiếu mô dưới kính hiển vi và kiểm tra bằng kỹ thuật PCR để tìm vi khuẩn BWSS.

Biện pháp xử lý trong trường hợp tôm nhiễm BWSS là kiểm soát mật độ vi khuẩn trong ao và cải thiện các yếu tố môi trường như xử lý nước, chất hữu cơ dư thừa, cắt tảo. Đồng thời tăng cường bổ sung vitamin C, men vi sinh, khoáng chất, thuốc bổ gan vào thức ăn, nhằm tăng cường sức đề kháng cho tôm.

Nguyên nhân bệnh đốm trắng từ virus WSSV

Virus gây hội chứng đốm trắng trên tôm là White Spot Syndrome Virus – WSSV, hay còn gọi là virus Baculovirus thuộc họ Nimaviridae. Virus này ký sinh trong nhân, có dạng hình trứng. Đốm trắng gây ra bởi virus là một bệnh cấp tính, WSSV có độc lực rất mạnh, có trường hợp chưa phát đốm trắng tôm đã chết. Tính từ thời điểm bùng phát cho đến khi tôm chết chỉ khoảng 2 – 3 ngày. 

Virus tấn công nhiều mô tế bào khác nhau, thường trên tế bào biểu mô da. Các đốm trắng do virus gây ra xuất hiện dày đặc hơn đốm trắng do vi khuẩn, có kích thước đồng đều từ 0,5 – 2,0 mm bên trong vỏ, trung tâm là một đốm đen. Đốm trắng lan ra toàn thân tôm khi bệnh tiến triển nặng, những phần vỏ giáp bị nhiễm bệnh có thể bóc ra dễ dàng. WSSV gây chết trên tất cả các giai đoạn phát triển của tôm từ ấu trùng, tôm giống và tôm trưởng thành. 

Triệu chứng thường gặp nhất khi tôm bị đốm trắng là ăn nhiều đột ngột, sau giảm dần, bơi lờ đờ ở mặt nước hay dạt vào bờ ao, cơ thịt hơi đục. Bệnh thường xuất hiện 1 – 2 tháng sau khi thả nuôi, giai đoạn này tôm nhỏ nên khó phát hiện các đốm trắng.

Các nguồn của gây bệnh có thể đến từ bên ngoài thông qua nguồn nước, các động vật trung gian bị ký sinh. Môi trường nuôi tôm xấu sẽ tạo điều kiện lý tưởng cho bệnh phát tác như: Chất thải hữu cơ dư thừa, không thường xuyên siphon, thay nước, thời tiết thay đổi,…

Nguyên nhân và biểu hiện của bệnh đốm trắng ở tôm

Nguyên nhân

Theo các nhà khoa học, tác nhân gây ra bệnh đốm trắng ở tôm bao gồm virus hoặc vi khuẩn gây ra. Bệnh thường có tốc độ lây lan rất nhanh và mức độ gây hại rất lớn. Thời gian gây bệnh thường từ tháng nuôi thứ hai trở đi. Khi mà lượng chất thải nuôi tôm bắt đầu xuất hiện nhiều. Môi trường nước ao bị ô nhiễm, gây stress cho tôm. Mầm bệnh có thể đã ủ trong tôm hoặc xâm nhập từ bên ngoài vào qua nguồn nước. Hoặc các loại ký chủ trung gian (cua, còng, cáy, chim..). Khi gặp thời thiết thay đổi sẽ tạo điều kiện cho các loại virus, vi khuẩn bùng phát gây ra dịch bệnh cho tôm.

Biểu hiện

Bệnh đốm trắng ở tôm do virus gây ra (White Spot Syndrome Virus – WSSV): tôm có biểu hiện hoạt động kém. Ăn nhiều đột ngột sau đó bỏ ăn. Bơi lờ đờ ở mặt nước hay dạt vào bờ. Quan sát vỏ tôm có nhiều đốm trắng ở giáp đầu ngực, đốt bụng thứ 5, 6 và lan toàn thân. Đôi khi tôm cũng có dấu hiệu đỏ thân. Khi các đốm trắng xuất hiện, sau 3 – 10 ngày tôm chết hàng loạt với tỉ lệ chết cao và nhanh.

Bệnh do vi khuẩn gây ra (Bacteria White Spot Syndrome – BWSS): khi mới nhiễm khuẩn tôm vẫn ăn mồi, lột xác và chưa thấy các đốm trắng trên tôm. Tuy nhiên, quá trình lột xác bị chậm lại, tôm chậm lớn. Khi bệnh nặng, tôm không chết hàng loạt mà sẽ chết rải rác, hầu hết tôm bị đóng rong, mang bị bẩn. Lúc này quan sát tôm mới thấy các đốm trắng mờ đục hình tròn nhỏ trên vỏ khắp cơ thể.

Có thể bạn quan tâm: Cách phòng tránh bệnh do vi khuẩn gây ra ở tôm sú.

Phòng ngừa và xử lý bệnh đốm trắng ở tôm

Đối với ao chưa bị bệnh

Các việc cần làm để phòng bệnh đốm trắng ở ao nuôi tôm chưa bị bệnh:

– Ngừa bệnh bằng cách sử dụng chế phẩm EM thứ cấp (hoạt hóa từ EM1)

– Xử lý đáy, ao trước khi thả

– Tạt chế phẩm EM thường xuyên trong suốt quá trình nuôi tôm.

– Một khi các vi sinh vật có lợi phát triển mạnh. Chúng tiêu diệt các vi sinh vật có hại, vi khuẩn có hại => giúp phòng bệnh tốt hơn.

– Người nuôi cần thường xuyên nắm bắt các thông tin về diễn biến dịch bệnh tại địa phương. Để có biện pháp phòng ngừa thích hợp. Khi vùng nuôi đã xuất hiện dịch bệnh mà ao nuôi nhà mình chưa có biểu hiện dịch bệnh.

Các hộ nuôi nên xử lý bằng các biện pháp sau:

Không nên đến nơi phát dịch, hạn chế người qua lại các ao tôm. Trường hợp phải vào ao thì cần thay quần áo và lội qua bể nước khử trùng (Chlorine, formol 5%).

Sử dụng vôi bột (CaO) rải xung quanh bờ ao, đắp chặt cống cấp và thoát nước. Quây lưới quanh bờ ao để ngăn chặn xâm nhập của cua, còng, cá… vào ao. Căng dây và lắp hình nộm để chống chim cò vào ao.

Hạn chế thay nước ao. Kiểm tra các yếu tố môi trường ao nuôi để điều chỉnh kịp thời như tăng cường quạt khí, xi phông đáy ao, ổn định pH, độ kiềm. Đồng thời tăng cường bổ sung Vitamin C, men vi sinh, khoáng Trường Sinh, thuốc bổ gan, vi lượng vào thức ăn nhằm tăng sức đề kháng cho tôm. Nếu nước ao có màu trà đậm, kiểm tra thấy lượng Vibrio trong nước tăng vượt ngưỡng thì nên khử trùng nước trong ao. Sau đó, phải bón ngay chế phẩm vi sinh để phục hồi lượng vi khuẩn có lợi trong ao. Thường xuyên kiểm tra sức ăn của tôm trong nhá, vó để điều chỉnh thức ăn phù hợp.

Đối với ao bị bệnh

Cách xử lý khi phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ bệnh đốm trắng (một vài con tấp bờ) nhanh chóng vớt ra khỏi ao. Dùng SDK diệt khuẩn 1lít/1000m3 nước. Oxyxanhletomine 1,5kg/1000m3 nước đánh vào ao. Sau 2 giờ đánh TS 1001 liều dùng 2 lít/1000m3nước + Bet-to-gane 2 lít/1000m3 nước kết hợp cho ăn TS 1001 liều cao 5 lần/ngày. Liều dùng:  0,5 lít/10kg thức ăn, cho ăn ngày 3 cữ.

Để chặn đứng virus đốm trắng không cho bùng phát khắp ao, tăng cường sức khỏe cho tôm bằng Vitamin C.

Xử lý môi trường bằng cách dùng TS B52 buổi sáng, buổi chiều dùng Zeo bột để lắng lọc nước hôm sau xử lý đáy bằng men vi sinh Hatico.s liều cao để giúp vi sinh vật có lợi phát triển, giúp tôm khỏe nhanh hồi phục. Sự kết hợp trên sẽ tăng cường sức đề kháng cơ thể cho tôm đồng thời làm suy yếu giảm sự phát triển virus.

Chú ý:

Khi tôm bị bệnh thì các yếu tố môi trường thay đổi như: Tảo sụp, Kiềm, pH giảm thấp… Vì vậy khi điều trị bệnh bà con nên  kết hợp cải tạo môi trường. Phương pháp trên đây chỉ mang tính tham khảo. Trên thực tế khi dùng test phát hiện bệnh đốm trắng ở tôm kết quả dương tính. Bà con nên tiến hành thu hoạch ngay để giảm tối đa thiệt hại và tổn thất mà bệnh mang lại sau đó mới tiến hành cải tạo ao nuôi loại trừ bệnh trước khi thả đợt giống mới.

Trên đây là những thông tin về hội chứng đốm trắng trên tôm và cách phòng ngừa khi tôm bị đốm trắng. Hy vọng những thông tin này hữu ích và giúp đỡ cho bà con trong quá trình điều trị bệnh đốm trắng cho tôm. Chúc bà con vụ mùa bội thu!